TV Amusement
Het dominerende genre van het Nederlandse tv-amusement
is de schuifdeurtelevisie. Het is het vermaak waarmee de
‘leuke’ oom en het ‘getalenteerde’ nichtje de familie ontroert
en amuseert op verjaardagsfeestjes.
De gelauwerde en gekroonde koning van het genre is Paul
de Leeuw.
Hij is de leuke oom, de platte boer, de standwerker, de
nar, de provocateur, de lolbroek die zijn programma
letterlijk tussen de schuifdeuren presenteert.
Bij Paul vonkt het van de invallen, creativiteit, passie en
drive. Zijn gedrevenheid is naast z’n kracht, misschien ook
wel zijn grootste zwakte. De noodzaak die hij zichzelf oplegt
om op ongeveer elke reactie van zijn gasten ad rem te
reageren is behalve de trampoline die zijn opmerkingen laat
stuiteren tussen leedvermaak, gêne en ontwapenende spot,
tegelijk de valkuil van botheid, platheid en misplaatstheid.
Veel doet het er niet toe. Paul heeft taboes geslecht en met
tomeloze energie het televisieamusement opgeschud.
Hij heeft zijn lintje verdiend.
Niet dat ik als kijker geniet van zijn talent. Ik kan er zelden
om lachen en moet vaak denken aan een opmerking van de
oude ‘Kraay’. Die zei eens bij een voorstelling in Carré van
een artiest die algemeen gezien werd als een groot talent:
’ ..wat kan die man hard werken’!
Dramatisch smakeloos zijn de talloze andere programma’s
waar het dédain van de makers voor programma en
kandidaten vanaf druipt als rioolwater.
Snel in elkaar gerotzooide formats, in goedkope decors of op
bestaande locaties met een lullig zetstukje. Programma’s die
getoetst worden aan een panel dat vrijwel altijd wordt
gerekruteerd uit de grabbelton met de bekende
Nederlanders. Een dieptepunt in het genre vond ik de
Million Dollar Wedding. Niks tegen Wendy van Dijk.
Heerlijke meid, de ideale ‘girl next door’. Liefde en bedrog in
de liefde lijken haar vitaliteit te hebben aangescherpt.
Verdriet ging over haar heen als Katrina over New Orleans,
maar de negatieve energie was haar catharsis. Krachtig en
gelouterd vatte zij het tegenstribbelende monster van de
showbusiness weer bij de strot.
Nu heeft RTL haar opgezouten met een schuifdeurenshow,
die perverteert, obsceen is en de laagste gemene deler van
het sentiment uitbaat bij de jacht op succes.
Over het onvermijdelijke panel zwijg ik maar. Zelden zoveel
onbenul in één programma bij elkaar geveegd zien worden.
‘Can’t buy me love’ is ook weer zo’n slecht bij elkaar gejat
programma. Van den Ende vertelde in Zomergasten dat
tijdens zijn bewind bij Endemol er drie jaar lang op
universiteiten werd gezocht naar kader voor zijn bedrijf.
Dat getuigde van het inzicht dat opleiding er toe doet.
Hij zei ook, dat hij die talenten met universitaire
achtergrond nu op allerlei plaatsen weer tegenkomt in
managementfuncties bij productiemaatschappijen en
omroepen. Dat ze daar deel zijn geworden van een industrie
die de trash produceert waar hij zich tegen afzet, toont aan
dat marketing en management een veel hogere prioriteit
hebben dan creativiteit, smaak, liefde en aandacht voor het
programma.
Eerlijkheidshalve moet ik daar wel aan toevoegen, dat Joop
meerdere malen in onze samenwerking getoond heeft dat
hij het programma belangrijker vond dan het behalen van
de maximale winst. Die houding lijkt voorbij.
Eyeworks, overigens een maatschappij waar van den Ende
een belang in heeft, is een typisch voorbeeld van jattelevisie
en winstbejag.
Oerlemans stapelt shitprogramma’s op elkaar als oom
Dagobert Duck gouden dukaten.
Het grootste virus dat televisie bedreigt heet ‘beter goed gejat
dan slecht bedacht’. De zin wordt met trots uitgesproken.
Het stelen van iemand anders’ gedachtegoed steekt men als
een creatieve veer in de eigen reet. Men beleefd het als de
voltrekking van een slimme geuzendaad.
Ik kan er geen enkel respect voor opbrengen. Het is de
ultieme uiting van creatieve armoede door niets anders
aangejaagd dan misplaatste ijdelheid en hebzucht.
Producenten jagen allemaal op dezelfde 10 a 12 procent
kijkers van dezelfde soort met dezelfde soort programma’s.
Dat zijn er zo’n anderhalf miljoen en echt niet meer. Zet
twee gelijksoortige programma’s tegenover elkaar en je zult
zien, dat ze samen weer uitkomen op hetzelfde aantal kijkers.
Zou er bij die academici van Joop nou niemand zijn die
inziet dat 90% meer is dan 10?
Bob Rooyens
2 september 2008
wordt vervolgd.