Heerlijk eerlijk Heertje. (2)
Naar aanleiding van de uitzending van 20 februari
kom ik nog een keer terug op het programma van
Raoul Heertje. (column 17.1.’09)
Het grote misverstand in het programma is, dat er
niet één werkelijkheid bestaat en dat alles manipulatie is.
De televisie-esthetiek: het licht, het decor, de aankleding,
de taal, zijn vormgevingselementen die verwachtingen
scheppen en de afspraak met de ontvanger aangaan,
duiden of bevestigen.
De beeldgrammatica manipuleert door keuzes van uitsnedes
en overgangen, het oog en daarmee het hart.
Heertje’s programma is niet de werkelijkheid achter de
afgesproken werkelijkheid; het programma is Heertje.
Was het de zoektocht naar een gedefinieerd idee, dan
zou het team de ideeën kunnen toetsen aan de definitie.
De definitie is Heertje. Een bijzondere man, die zich niet
langer wenst te verbergen achter een grap, maar die
zichzelf als kwetsbaar, onzeker, nieuwsgierig mens
onbewust tot inhoud heeft gemaakt.
De redactievergaderingen die aanvankelijk een nogal
manifest deel waren van het programma, zijn inmiddels
geminimaliseerd. De spaarzame shots die daarvan nog
gebruikt worden, laten Heertje aan het woord en tonen
een nogal radeloos team dat niet de indruk maakt Heertje
nog te kunnen volgen.
De aflevering van gisteravond begint met Heertje in de
biechtstoel. Eindeloze confessies in jumpshot-diarree.
Mijn aandacht verflauwde. Van een rondje zappen werd
ik ook niet vrolijker. Terug naar Heertje.
En toen zag ik iets dat mij deed denken aan de schok die
Monty Python veroorzaakte begin jaren 70. Wat ik zag
was eigenlijk nog beter omdat hier de werkelijkheid en
de groteske ongeëvenaard op elkaar botsten. Heertje
interviewde Harry Mens waarbij hij niet alleen de vragen
stelde maar op basis van eerdere interviews ook de
antwoorden gaf. Zelden zo’n mooie ontluistering gezien als
in het gezicht van Mens. Z’n enkele opmerkingen om quasi
leuk te anticiperen sloegen dood op z’n kwaaie kop en de
hulpeloosheid van z’n taal.
Geniale televisie met een afscheid in het café dat ontroerde
door Heertje’s onbevangenheid en Harrie’s
ongemakkelijkheid.
De afsluiting in de biechtstoel had nou net weer niet
gemoeten. Soms is ‘less’ echt ‘more’.
Bob Rooyens
21.2.’09