75 jaar televisie in Nederland
(Persoonlijke herinneringen en reflectie
op 75 jaar televisie.)
Na die eerste regie-cursus volgden er meer en kwamen
er nieuwe mannen en vrouwen met ongetwijfeld grote
ideeën en idealen naar de regie-kamer.
Weinig onderscheiden zich met een eigen handschrift.
Eén van de interessantste nieuwe regisseurs was een
journalist van het blad Televizier. Rob Touber
Met hem had ik een merkwaardige relatie. Hij was een ongegeneerde epigoon. Hij was een bewonderaar van mijn werk en deed er alles aan om eenzelfde soort programma’s met eenzelfde soort kwaliteit te maken. Daarvoor zocht hij via de NTS, (die de uitvoerende mensen toewees) om de
mensen die in mijn team werkten, ook aan hem toe te wijzen) dat betrof niet alleen de geniale decorontwerper Roland de Groot, maar ook cameramensen, belichter, de technische crew en de schakeltechnicus. Op een dag dat ik tussen 2 screenings in, op het terras van het festival gebouw van ‘la Rose D’or’ uitkeek over het ‘Lac Léman’, kwam hij met een glaasje wijn naast mij staan en bekende dat hij zoveel hij kon, van mij ‘jatte’, letterlijke tekst. Ik waardeerde zijn openhartigheid en kon niet anders dan het be-amen.
Later, toen ik in Studio 2 een show regisseerde met veel sniksnak die ik speciaal voor die show had laten maken, zoals b.v. spiegeldozen, (voor het spiegel in spiegel effect. In een aparte column, kom ik nog terug op het ontstaan van allerlei effecten.) Toen ik dat effect voor het eerst optimaal realiseerde in Studio A van de WDR. in Keulen was iedereen euforisch. (zie femme,femme, femme gezongen door Senta Berger in de clip https://bobrooyens.com/download/maennerwirkommen_compl_verkl.m4v hoe mooi zou het geweest zijn om daarbij Spiegel im Spiegel van Arvo Pärt te gebruiken, maar Pärt moest het stuk toen nog schrijven.
Soit!
Na een opname, wanneer de crew al naar de kantine was om de wrap te vieren, had ik de gewoonte om nog even in de regie te blijven zitten om in rust en stilte de spanning uit hoofd en lichaam weg te laten ebben.
Ik stond op en keek door het glas naar beneden in de ‘lege’ studio. Daar zag ik dat Rob jatten ook wel heel letterlijk had bedoeld. Ik zag dat hij mijn sniksnak die nog op de lessenaars stond in een boodschappentas stopte. Toen ik luid op de ruit bonkte, vluchtte hij weg. Eigenlijk had Rob dat allemaal niet nodig, want hij heeft op zijn manier een geheel eigen oeuvre ontwikkeld.
Het begin van zijn serie met Adèle Bloemendaal
begon bij een voorgenomen serie van Jef de Groot en mij
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Aliquam tincidunt lorem enim, eget fringilla turpis congue vitae. Phasellus aliquam nisi ut lorem vestibulum eleifend. Nulla ut arcu non nisi congue venenatis vitae ut ante. Nam iaculis sem nec ultrices dapibus. Phasellus eu ultrices turpis. Vivamus non
onder de titel Hoofdstuk met in ons redactie team Armando,
de dichters Hans Sleutelaar en Johnny de Selfkicker
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Aliquam tincidunt lorem enim, eget fringilla turpis congue vitae. Phasellus aliquam nisi ut lorem vestibulum eleifend. Nulla ut arcu non nisi congue venenatis vitae ut ante. Nam iaculis sem nec ultrices dapibus. Phasellus eu ultrices turpis. Vivamus non
en de graficus en satiricus Frits Müller.
Dat programma markeerde het begin van andere televisie dan het tot dan toe gebruikelijke af-fotograferen van een gebeurtenis. Ik introduceerde Pict/in Pict. via monitoren.
Door het laten vastlopen van de zgn straalstroom kon ik High Key effecten bereiken.
‘en ik zette het, in technische kringen zo genoemde ’stuk in kont’ wat een andere benaming bleek voor ‘luminanz key’, voor het eerst programmatisch in. (Zie de clip Hoofdstuk-compilatie op mijn website https:bobrooyens.com/download/hoofdstuk1_3comp.m4v De techniek van televisie, bleek behalve een ‘live’ doorgeefluik ook een eigen creatieve potentie te bezitten.
Het eerste beeld van Mark Murphy markeert de programmatische inzet van de luminanz key voor het eerst. Zijn hoofd, body en microfoon zijn perfect ingevuld met een zwart/wit testsignaal.)
Na de eerste uitzending, kreeg Jef de Groot het aan de stok met Adéle. Dat monde uit in de woedende uithaal tegen Jef: ’Steek jij die show maar in je reet’.
Er viel daarna niks meer te repareren, ondanks de overwegend lovende kritieken op Hoofdstuk 1
voor Hoofdstuk 2 hebben we toen gekozen voor een opkomende jonge vrouw, een
super fotomodel en mannequin ‘Loesje Hamel’.
Loesje was ook al ontdekt door Ramses en maakte deel uit van zijn ‘Shaffy Chantant’.
Loesje was geweldig! Als ik met Loesje ergens op locatie was geweest, om te filmen, dan stond bij terugkomst altijd een man ergens in de schaduw haar op te wachten. Die man was Jan Cremer. Jan was ‘Head over heels’ op Loesje. Wie niet…in die tijd!
Werken met Adèle was niet altijd even makkelijk. Ik heb later nog veel met haar van doen gehad b.v. als regisseur van ‘Citroentje met Suiker’, In die situatie was Adèle deel van een groep en was er geen vuiltje aan de lucht. Adèle kreeg het benauwd als zij leading-lady was en het gewicht van een productie op haar schouders rustte. Ik was een grote fan van haar bijzondere talent, maar als je solo met haar werkte moest je incalculeren, dat ze niet kwam opdagen, ze had veel last van bühne-angst (starke, oft lähmende Nervosität vor einem Auftritt, die über normale Aufregung hinausgeht und körperliche Symptome wie Herzrasen, Schweißausbrüche und Übelkeit verursachen kann.) Rob Touber was erg geduldig en vasthoudend , als ze niet op kwam dagen, ging Rob bij haar in het steegje op de stoep zitten, of als de deur al open ging, onder aan de trap, om haar met veel geduld, toch naar de studio te praten. En dat lukte hem. Een wereldprestatie.
Zo werden de Hoofdstukken uiteindelijk de Adèle shows van Rob Touber.
Over Rob nog één opmerkelijk ding. We waren geen vrienden, maar Rob had daar geen boodschap aan. Hij belde me op en wilde met me afspreken. Ik heb toen een afspraak met hem gemaakt bij mij thuis, waar hij voorstelde, dat we samen een bedrijf zouden beginnen en wij elkaar (omdat hij inmiddels ook in Duitsland werkte) zouden kunnen vervangen indien nodig en tegelijk gezamenlijk initiatieven zouden ontplooien voor nieuwe formats. Het was een prikkelend gesprek waarbij we beiden enthousiast werden voor het idee een serie programma’s te maken rond vrouwen die de geschiedenis hebben gekleurd van (‘courtisane tot verzetstrijdster van wetenschapper tot kunstenaar”) en we spraken af om dat gesprek op korte termijn te vervolgen. Hij vertrok in z’n witte Volkswagen cabrio. Joyeus en elegant, reed hij daarbij, met een handje zwaaiend in de lucht, een bloemperkje aan gort.
Een dag later belde Roland de Groot mij vanuit de Studio begin van de middag op en zei, Rob is in de regiestoel overleden. Een week na ons gesprek, stond ik in Utrecht bij zijn begrafenis.
Rob heeft o.a. met De Grote Gerard Reve Show zijn persoonlijke stempel op de Nederlandse televisie gedrukt.
Er waren wel meer regisseurs met een persoonlijk handschrift. Ik denk aan
Hans Keller, Michiel van Erp, Cherry Duyns, Wim T. Schippers. en als aanvulling
op mijn eerste column over 75 jaar televisie. Mag ik de namen van Kees van Langeraadt en Jan van Hillo als documentairemakers van hoog niveau niet ongenoemd
laten, evenals drama regisseur Eimert Kruithof.